Kunnen mijn werknemers tijdens hun werkuren afwezig zijn omwille van een medische afspraak? Zo ja, dien ik hen dan te vergoeden voor de tijd dat ze afwezig zijn?

In principe dienen werknemers hun medische afspraken steeds buiten de werkuren te plannen. indien dit niet mogelijk is, dienen zij hun werkgever toestemming te vragen om uitzonderlijk afwezig te zijn van het werk. Een werknemer heeft bovendien in beginsel geen recht op loon gedurende de tijd dat hij niet beschikbaar is voor zijn werkgever, zoals bijvoorbeeld het geval is tijdens een medische afspraak. Er zijn echter enkele uitzonderingen op dit beginsel waarmee rekening moet worden gehouden.

1. Principe

Aangezien de werknemer gehouden is tot het naleven van zijn uurrooster, kan hij in principe niet eenzijdig beslissen om af te wijken van dit uurrooster, zelf niet in geval van een medische afspraak. Bijgevolg dient de werknemer -in de mate van het mogelijke- steeds zijn medische afspraken in te plannen buiten de werkuren.

In de praktijk is het echter niet altijd mogelijk om medische afspraken buiten werktijd te plannen. In dat geval moeten werknemers toestemming vragen aan hun werkgever om afwezig te zijn, eventueel vergezeld van een verklaring van hun arts waaruit blijkt dat de werknemer de betreffende medische afspraak niet kan plannen buiten de werkuren, of waaruit blijkt dat de werknemer effectief aanwezig was tijdens de medische afspraak.   

Indien de afwezigheid waarvoor toestemming wordt gevraagd om organisatorische redenen niet haalbaar is, kan de werkgever weigeren om toestemming te verlenen. Indien uw werknemer bijvoorbeeld vraagt om afwezig te zijn voor een medische afspraak op een ogenblik dat er ook een belangrijke afspraak gepland staat, kunt u hem/haar vragen de medische afspraak te verzetten naar een ander tijdstip.

Indien u wel zou instemmen met de vraag van de werknemer, bent u tot slot als werkgever niet verplicht om loon te betalen voor de tijd dat de werknemer afwezig is voor de medische afspraak, aangezien loon per definitie de tegenprestatie voor arbeid uitmaakt.

2. Uitzonderingen

In een aantal limitatief bij wet opgesomde gevallen hebben werknemers het recht om tijdens de werkuren afwezig te zijn van het werk om medische redenen, met behoud van loon. Het betreft meer bepaald de situatie waarbij:

• een werkneemster afwezig is voor een prenataal medisch onderzoek;
• een werknemer tijdens de werkdag ziek wordt en het werk onderbreekt om een dokter te consulteren;
• een werknemer verplichte medische onderzoeken ondergaat in het kader van het gezondheidstoezicht op de werknemers;
• een werknemer een behandeling of verzorging moet ondergaan in het kader van een arbeidsongeval of een beroepsziekte.

Slechts in het kader van één van bovenstaande gevallen hebben werknemers het recht om tijdens de werkuren afwezig te zijn van het werk met behoud van loon.

Hoewel deze werknemers in principe geen toestemming van hun werkgever nodig hebben om zich naar deze medische onderzoeken te begeven, wordt er toch van uitgegaan dat de werknemer zijn afwezigheid zoveel mogelijk op voorhand moet melden. Een zwangere werkneemster kan bijvoorbeeld enkel afwezig zijn voor prenatale onderzoeken indien zij u van tevoren op de hoogte heeft gebracht van haar zwangerschap en u de datum en het tijdstip van haar medische afspraak heeft meegedeeld. Ook als uw werknemer tijdens de werkdag ziek wordt, wordt van hem verwacht dat hij u informeert vooraleer hij zijn werkplek verlaat.

3. In de praktijk

Gelet op bovenstaande principes, dient elke situatie geval per geval beoordeeld te worden. Indien u geconfronteerd wordt met één van de uitzonderingssituaties die door de wet voorzien worden, heeft de werknemer het recht om afwezig te zijn en dient u hem te vergoeden voor de niet gewerkte uren.

Indien de werknemer daarentegen niet valt onder één van de uitzonderingen die de wet voorziet, dan mag hij enkel afwezig zijn indien u daar vooraf toestemming voor heeft gegeven en heeft de werknemer geen recht op loon voor de niet gewerkte uren.

Indien u vragen heeft over deze News, aarzel dan niet om contact op te nemen met onze juridische dienst via legal@ssn.be.