VRAAG VAN DE MAAND - DECEMBER 2024

Ik heb gehoord dat de regels inzake buitencontractuele aansprakelijkheid binnenkort gaan veranderen. Welke invloed zal dit hebben op mijn werknemers? En moet ik als werkgever actie ondernemen?

Vanaf 1 januari 2025 zullen inderdaad enkele wijzigingen inzake het buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht in werking treden. In de praktijk zal de impact hiervan echter beperkt blijven. In deze news kan u meer informatie terugvinden over deze wijzigingen en over de gevolgen die deze wijzigingen kunnen meebrengen voor u en uw werknemers.

  1. Op welke situaties zullen de nieuwe regels van toepassing zijn?

De regels inzake de buitencontractuele aansprakelijkheid zijn van toepassing op de situatie waarbij een hulppersoon, bijvoorbeeld een werknemer (partij A), die in dienst is bij de werkgever (partij B) een fout begaat tijdens de uitvoering van werken of het aanbieden van diensten, waardoor de klant van de werkgever (partij C) schade lijdt.

  1. Wat gaat er precies veranderen?
  1. Huidige regeling (tot en met 31 december 2024)

Momenteel kan een klant van de werkgever die schade heeft geleden door een fout van een werknemer, enkel de werkgever aanspreken om een schadevergoeding te bekomen. De klant kan in principe niet de werknemer aanspreken op basis van het buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht, behalve wanneer de fout van de werknemer ook een misdrijf uitmaakt (bijvoorbeeld een diefstal).

De werkgever kan op zijn beurt wel de schade verhalen op de werknemer omdat de schade door de fout van de werknemer is veroorzaakt. Dit is overeenkomstig artikel 18 van de Arbeidsovereenkomstenwet echter enkel mogelijk indien het gaat om bedrog (bijvoorbeeld diefstal), een zware fout (bijvoorbeeld rijden in staat van dronkenschap) of een herhaaldelijke lichte fout (bijvoorbeeld opeenvolgende kastekorten). In alle andere gevallen kan de werkgever de schade niet verhalen op de werknemer.

  1. Nieuwe regeling (vanaf 1 januari 2025)

De nieuwe regeling zal niets veranderen aan het principe dat de werknemer die tijdens de uitvoering van zijn arbeidsovereenkomst schade berokkent aan de werkgever of aan een derde (bijvoorbeeld een klant van de werkgever), enkel aansprakelijk is in geval van bedrog, een zware fout of een herhaaldelijk lichte fout (zie punt a). Werknemers blijven met andere woorden slechts beperkt aansprakelijk.

De enige nieuwigheid is dat de klant vanaf 1 januari 2025 de schade die hij heeft geleden door een fout van een werknemer, wel rechtstreeks zal kunnen verhalen op de werknemer. De beperkte aansprakelijkheid van artikel 18 van de Arbeidsovereenkomstenwet blijft evenwel behouden, wat betekent dat de klant de werknemer enkel aansprakelijk kan stellen wanneer het gaat om bedrog, een zware fout of een lichte herhaaldelijke fout. Daarnaast zal de klant zich ook nog steeds tot de werkgever kunnen richten, zoals nu reeds het geval is.

De nieuwe regeling geldt enkel voor feiten en fouten die zich zullen voordoen vanaf 1 januari 2025.

  1. Wat kan de werknemer doen als hij rechtstreeks wordt aangesproken door een derde?

Wanneer de werknemer rechtstreeks zou worden aangesproken door een klant die schade heeft geleden ten gevolge van een fout die hij heeft begaan tijdens de uitvoering van zijn arbeidsovereenkomst, zal de werknemer zich op verschillende manieren kunnen verweren.

In de eerste plaats kan hij zich beroepen op artikel 18 van de Arbeidsovereenkomstenwet die stelt dat de werknemer slechts beperkt aansprakelijk is en enkel kan worden aangesproken in geval van bedrog, zware fout of herhaaldelijke lichte fout. Ook ten opzichte van de klant is de werknemer immers enkel in deze drie gevallen aansprakelijk.

Verder kan de werknemer zich beroepen op de verweermiddelen die vermeld worden in de overeenkomst tussen de werkgever en de klant, behalve wanneer er sprake is van een aantasting van de fysieke of psychische integriteit of van opzettelijk veroorzaakte schade. Het is bijvoorbeeld mogelijk dat er in de overeenkomst tussen de werkgever en de klant een clausule is opgenomen die stelt dat men slechts aansprakelijk kan worden gesteld tot een bepaald bedrag. In de notariële praktijk wordt er echter zelden een schriftelijke overeenkomst gesloten tussen de werkgever en de klant.

Daarnaast kan er ook een clausule worden toegevoegd aan de arbeidsovereenkomst van uw werknemer, waarin de werknemer gevrijwaard wordt voor aanspraken van derden. U dient er hierbij wel rekening mee te houden dat dergelijke clausules uw eigen juridische positie als werkgever verzwakken. Aangezien artikel 18 van de Arbeidsovereenkomstenwet van toepassing blijft, heeft dergelijke clausule immers tot gevolg dat u de werknemer ook zou vrijwaren in geval van bedrog, zware fout en/of herhaaldelijk lichte fout. Om die reden, raden wij werkgevers niet aan om vrijwaringsclausules op te nemen in de arbeidsovereenkomst.  

  1. Praktisch: moet u als werkgever actie ondernemen?

Op basis van een eerste analyse van de nieuwe wetgeving inzake buitencontractuele aansprakelijkheid lijkt de impact in de praktijk binnen notariaten beperkt te zullen zijn. Artikel 18 van de Arbeidsovereenkomstenwet, die de aansprakelijkheid van de werknemer beperkt, blijft immers van toepassing.

Gelet op het voorgaande en aangezien wij vaststellen dat er in de praktijk meestal geen overeenkomsten worden gesloten tussen de notarissen en hun klanten, lijkt het niet nodig om onmiddellijk actie te ondernemen. Indien u wel een schriftelijke overeenkomst sluit met een klant, zou u daarin een vrijwaringsclausule voor uw werknemers kunnen opnemen.

Bovendien zal het SSN haar modellen van arbeidsovereenkomst die beschikbaar zijn, niet aanpassen. U zou door het opnemen van een vrijwaringsclausule in de arbeidsovereenkomst met uw werknemer immers uw eigen positie als werkgever verzwakken, wat niet de bedoeling kan zijn. Werknemers worden, ook bij buitencontractuele aansprakelijkheid, immers beschermd door artikel 18 van de Arbeidsovereenkomstenwet. Uiteraard zullen wij wel verder opvolgen hoe de rechtspraak over deze materie evolueert.

Indien u als werkgever, ondanks de risico’s die dit met zich meebrengt voor u als werkgever, toch graag een clausule zou ontvangen die u kan opnemen in de arbeidsovereenkomsten van uw werknemers, aarzel dan zeker niet om contact op te nemen met onze juridische dienst via het e-mailadres legal@ssn.be. Uiteraard mag u ook contact opnemen indien u vragen zou hebben bij deze news.

By Sarah Palinckx
Legal Officer